(SVENSK ÖVERSÄTTNING FINNS NEDANFÖR FOTON)

Begin jaren ’70 kochten mijn ouders een zogenaamde drive-in woning. Wat de naam suggereert klopt, het is een huis waar je met je auto inrijdt, mits je de deur van de inpandige garage open zet. Dat laatste lijkt een overbodige toevoeging maar bleek voor mijn vader geen vanzelfsprekendheid. Jammer van de blauwe Renault 4.

Doordat de woonkamer en keuken zich op de eerste verdieping bevinden heeft een drive-in veel privacy. Houten balkons belemmeren de inkijk nog eens extra. In ons geval handig, omdat we met enige regelmaat bezoek kregen van een nogal opdringerige kennis die, eenmaal binnen, niet meer weg te krijgen was. Met zijn glimmende, dikke auto en even gladde, pafferige voorkomen reed hij de straat in terwijl hij zijn komst aankondigde met een harde, mechanisch zingende claxon. Dat schreeuwerige melodietje was voor ons het signaal om in allerijl ramen en deuren te sluiten en ons gedeisd te houden, tot de man het opgaf en vertrok.

Op een mooie Zweedse zomeravond – decennia later – schrok ik op van precies hetzelfde schelle deuntje. Dit keer ging het niet om ongewenst bezoek maar om een ijsco-auto. Minstens zo opdringerig. Voor kinderen niet te missen, voor ouders niet te vermijden maar niets om voor weg te kruipen. En het hoorntje was lekker.

Mijn brein had dit deuntje inmiddels dus onder twee betekenissen opgeslagen: 1. Verstop je! En 2: Geniet! Schijnbare uitersten, zo kan dat gaan in je hoofd.

Maar nu gebeurde deze week iets grappigs.

De jonge, van oorsprong Spaanse cellist Josep Vastanyer Alonso verhuisde een paar jaar terug naar Zweden om daar te werken voor het Koninklijk Symfonieorkest. Verbaasd over het wonderlijke geluid van de ijskar die door de straten van Stockholm trok, besloot hij het wijsje te gebruiken als basis voor een klassieke, barokke fuga. Zijn compositie voor piano, een meerstemmige herhaling van steeds dezelfde melodielijn, klinkt zacht en fris als straciatella. De Zweedse media pikten het gretig op.

En zo was ik opnieuw terug in de jaren ’70 en terug in die drive-in. Maar dit keer stonden ramen en deuren wijd open en zat ik naast mijn vader, die weliswaar een impulsief en chaotisch chauffeur was maar ook een muzikant wiens vingers trefzeker de toetsen van de piano vonden en die ons dagelijks trakteerde op Bach. En ik genoot. Met dank aan Josep Vastanyer Alonso. 

(Zelf luisteren naar ‘glassbilens fuga’? Dat doe je hier)

Försök att översätta till svenska

DRIVE IN

I början av sjuttiotalet köpte mina föräldrar ett så kallat drive-in hus. Precis såsom ordet tyder på handlar det om ett hus man kan kör in i, om man åtminstone öppnar garagedörren. Det sistnämnda låter självklart men så var det tyvärr nog inte för min pappa. Synd om den blåa Renault 4.

Eftersom vardagsrummet och köket befann sig på övre våningen kändes drive-in huset mycket privat. Dessutom förebyggde träbalkonger att folk på gatan kikade in. I vårt fall var det väldigt välkommen för att vi regelbunden fick besök av en ganska påträngande bekant, som vägrade ge sig iväg efter han en gång kommit in. Med sin glänsande, stora bil och sin lika hal och korpulent gestalt körde han genom gatan medan han annonserade sin ankomst med ett högt, mekaniskt sjungande signalhorn. Skarpa melodien varnade oss, hastigt stängde vi dörrarna och fönstren. Sen höll vi undan, tills mannen gav upp och drog.

En vacker svensk sommarkväll – decennier senare – förskräcktes jag av exakt samma förargliga visan. Den här gången handlade det inte om jobbigt besök utan om en glassbil. Minst lika påträngande. Omöjligt att missa för barn och omöjligt att undvika för föräldrar men ingenting att dölja sig för. Och strutan var gott.

Min hjärna hade under tiden alltså kopplat denna melodi till två betydelser. 1. Göm dig! Och 2: Njut! Skenbara motsatser men så kan det gå till där i huvudet.

Då, för en vecka sen, hände något roligt.

Unga, spanskfödde cellisten Josep Vastanyer Alonso flyttade till Sverige, där han blev medlem i Kungliga Filharmonikerna. Förvånad över glassbilens underliga ljudet i Stockholms gatorna bestämde han att använda visan som bas för en klassik, barock fuga. Hans pianokomposition, en flerstämmig repetition av samma melodislinga, ljuder mjuk och frisk som stracciatella och uppmärksammas av de svenska medierna.

Sådär befann jag mig återigen i sjuttiotalet och tillbaka i detta drive-in hus. Men den här gången stod dörrarna och fönstren fullt öppet och satt jag bredvid farsan, som visserligen var en impulsiv och kaotisk chaufför men också var en musikant vars fingrar träffsäkert hittade pianos tangenterna och som dagligen bjudade oss på Bach. Och jag njöt. Tack vare Josep Vastanyer Alonso. 

(Lysnna här till ”glassbilens fuga’ med Josep Vastanyer Alonso)