(SVENSK ÖVERSÄTTNING FINNS NEDANFÖR FOTON)

Hij heeft niet de ‘looks’ van Chris Zegers en is niet zo blond als Floortje Dessing. Maar Gerrit Jan Zwier heeft een baard als een viking  en minstens zoveel reiservaring.

We zitten aan de keukentafel, thuis in Zuidhorn. Op het dressoir staan ansichtkaarten van Paaseiland, zijn meest recente reisbestemming. Twee dagen eerder is zijn 40-jarig jubileum als schrijver gevierd met  champagne en een “liber amicorum”; een vriendenboek over zijn oeuvre, dat de titel “Altijd veldwerk” draagt.

Zwier komt op plaatsen waar anderen alleen maar van durven dromen; ruige, verlaten landschappen die een romantisch gevoel losmaken waar veel mensen behoefte aan lijken te hebben. Dat dit soort verlangen vaak niet samenvalt met de werkelijkheid ter plekke is een terugkerend thema in zijn boeken. Gelukkig leidt dat niet tot door deceptie gekleurde verhalen. Integendeel, ironie en relativering gaan prima samen.

Ruim voordat hij vertrekt bepaalt de antropoloog/geoloog de kapstok waaraan hij zijn reis zal ophangen. Hij doet uitgebreid research naar zijn thema en legt de juiste contacten, om te komen waar hij wil. Daarna is het een kwestie van waarnemen en noteren; gehoorde uitspraken, ontdekte flora, aanschouwde vogels, gevonden erfgoed. Altijd is er het veldwerk, altijd is er het opschrijfboekje.

Voor “Er gaat niets boven Zweden” verkent Zwier het land via de voetsporen van bioloog Linnaeus en vanuit het perspectief van de kleine Nils Holgersson, die in de verhalen van Selma Lagerlöf op de rug van een gans het land doorkruist.  We lezen o.a. hoe hij aan de voet van de Kebnekaise staat, het Padjelantapad loopt en geniet van lavendelheide, vossebessen, russula’s en veenbekertjesmos. Hij maakt ons deelgenoot van de jammerklanken van Lapse muziek, van de smaaksensaties van kroppkakor en surströmming (stinkharing) en van zijn pogingen de taal te spreken.

De wegen die Zwier bewandelt leiden vaak tot nieuwe vragen en conclusies. Want behalve vanuit zijn persoonlijke ervaringen schrijft hij als een wetenschapper, die zijn blik vanaf de zijlijn richt en verbanden legt. Door het samengaan van deze kennis, ervaring en fantasie worden zijn verhalen echte reisliteratuur.

Aan de keukentafel blijkt Zwier een smakelijk verteller; een onuitputtelijke bron van enthousiaste verhalen, iemand het niet schuwt kritische noten te kraken, een belezen man die gelukkig nog lang niet uitgeschreven is.

“Altijd veldwerk, het literaire landschap van Gerrit Jan Zwier”, Marcel Schaap, The Black Sheep Press 2015, ISBN: 978-90-79308-05-7

“Er gaat niets boven Zweden, eigenzinnig noorderling over land en volk”, Gerrit Jan Zwier, Atlas Contact 2015, ISBN: 978 90 450 2866 8

Forsök att översätta på Svenska

FÄLTARBETET

Han ser inte lika bra ut som Chris Zegers och är inte blond såsom Floortje Dessing. Men Gerrit Jan Zwier har ett skägg som en viking och minst lika mycket reseerfarenheter.

Vi sitter vid köksbordet, hemma i Zuidhorn. På skåpet står 2 vykort från Påskön, hans senaste resemål. Två dagar tidigare firades hans 40-års jubileet som författare, med champagne och ett “liber amicorum”; en vänner-bok om hans oeuvre, som fick titeln “Altijd veldwerk” (”alltid fältarbete”).

Zwier kommer på ställen där andra bara vågar drömmer om; vildmark och folktomma landskap, som väcker romantiska känslor hos många. Att den där romantisk längtan inte hållas ut i verkligheten på plats är ett återkommande tema i hans böcker. Lyckligt leder inte det till historier fyllda av besvikelse. Tvärtom; ironi och nykterhet går väldigt bra ihop.

Drygt innan han avresar väljer antropologen/geologen ämnet han kopplar sin resa till. Han utforskar sin tema grundligt och tar kontakt med behöriga personer för att kommer dit han vill. Därefter är det mest observera och anteckna; uttalanden som hörs, flora som upptäckts, fåglar som ses, arv som hittas. Alltid finns fältarbetet, alltid finns ett små anteckningsblock i fickan.

I “Er gaat niets boven Zweden” (“Det finns inget bättre än Sverige”) utforskar Zwier landet via Linnaeus fotspår och från Nils Holgerssons perspektivet; liten pojken som på ryggen av en gås får resa genom hela Sverige.  Vi läser hur han får syn på vackra Kebnekaise, hur han vandrar Padjelantaleden och beundrar Rosling, Lingon, Kremlor och Cladonia. Han beskriver hur lapska jojk gör honom ont i öronen, hur kroppkakor smakar, hur surströmming skrämmar och hur han försöka att tala svenska.

Zwiers upplevelser leder ofta till nya frågor och synpunkter. För hans böcker är inte bara baserad på egen erfarenheter men även skrivet som vetenskapare;  någon som observerar från sidlinjen och ser sammanhang.  Kunskapen, erfarenheten och fantasin gör hans historier till riktig reselitteratur.

Vid köksbordet visar Zwier sig en underhållande berättare; en outsinlig källa av entusiastiska historier, någon som skyr inte att uttrycka sig kritiskt, någon som själv läser mycket och är långt ifrån att sluta skriva.

“Altijd veldwerk, het literaire landschap van Gerrit Jan Zwier”, Marcel Schaap, The Black Sheep Press 2015, ISBN: 978-90-79308-05-7

“Er gaat niets boven Zweden, eigenzinnig noorderling over land en volk”, Gerrit Jan Zwier, Atlas Contact 2015, ISBN: 978 90 450 2866 8