(SVENSK ÖVERSÄTTNING FINNS NEDANFÖR FOTON)

Ingvar Kamprad was 17 jaar toen hij zijn eigen onderneming startte. Het begon met de verkoop van vulpennen, nylonkousen en schilderijlijstjes en leidde uiteindelijk tot meer dan 300 IKEA-stores, “all over the world”.  De kiene Ingvar vroeg zich af of het mogelijk was om zó te produceren dat goede kwaliteit ook voor mensen met een krappe beurs betaalbaar werd. Dat uitgangspunt is door de jaren heen niet veranderd, slechts het begrip duurzaamheid is toegevoegd.

Verrast door het succes van zijn eerste meubeltjes durfde Ingvar te experimenteren met nieuwe vormen van bedrijfsvoering. Toch dwong juist ook tegenslag hem tot creatieve ingrepen. Zo leidde kritiek van Zweedse concurrenten op de kwaliteit van IKEA’S collectie tot een eigen testcentrum. En omdat het op topdagen bij het afrekenen door de drukte helemaal vastliep, ontstond het zelfbedieningsmagazijn.  Beide niet eerder vertoonde verschijnselen in de meubelbranche.

Ingvar Kamprad is inmiddels 89  en niet erg bezig met zijn geschiedenis. Vandaar misschien dat het IKEA-museum een zeer bescheiden plaatsje heeft gekregen, in de kelder van “IKEA-tillsammans”; het opleidingsinstituut voor managers en vormgevers in Älmhult. De expositie “IKEA genom tiderna” bestaat uit een aantal kamers, die elk ingericht zijn volgens de trends van  een bepaald decennium.

Ik herken de grenen tafel waarvoor we eind jaren ’70 in onze Daf 66 opgewonden naar het eerste filiaal in Sliedrecht reden. En daar staat het stoeltje uit de ouderlijke slaapkamer, dat nog steeds bijgeschoven wordt op verjaardagen. In de lichte, witte jaren ’90-kamer valt mijn oog direct op de     -niet kapot te krijgen- set plastic kinderbekers, uitgevoerd in fuchiarose, gifgroen, neongeel en knalblauw. Daarmee schreeuwend dat het leven voor kinderen elke dag een feestje zou moeten zijn. Laat ik vooral ook de Klippan-bank en Billy-boekenkast niet vergeten te noemen, die al decennia overleven. En tenslotte ligt daar het donkerblauwe kleed met continentenprint dat, na een carrière binnenshuis, vaal en versleten, nog lang gebruikt werd als speelkleed voor buiten.

Slenterend van kamer naar kamer zie ik, glimlachend, mijn halve leven aan me voorbij trekken. Wie dat soort melancholie aankan moet echt es gaan kijken, nu nog in de pretentieloze oude kelder of volgend jaar, in het gloednieuwe IKEA-museum.

Info over museum en tentoonstelling: http://www.ikea.com/ms/sv_SE/museum/ikea-genom-tiderna.html

Verhalensite over de bestsellers Billy en Klippan: http://billy-klippan.com/

“IKEA the Book”: http://www.ikea.com/be/nl/catalog/products/90232802/

Försök att översätta till Svenska:

INGVAR

Ingvar Kamprad var 17 år då han satte igång sitt eget företag nära Älmhult. Det började med  reservoarpennor, nylonstrumpor och tändstickor och ledde till mer än 300 IKEA-stores, “all over the world”. Den finurliga Ingvar frågade sig om det vore möjlig att producera så effektivt att bra kvalitet skulle bli betalbart för folk med en små börs. Denna utgångspunkt har faktiskt inte förändrats genom åren, bara begreppet miljömedvetandet tillfogades.

Första möblerna blev en succé och därför vågade Ingvar experimentera med nya sätt att föra företaget. Ändå just bakslag och motstånd tvingade honom till kreativ ingripanden. Så där ledde kritik från svenska konkurrenterna på IKEAs möbelkollektionen till ett eget testcenter. Och eftersom en massa folk kom och allt fastnade vid kassan, utvecklades självbetjäningslagret. Både helt nya företeelser i möbelbranschen.

Under tiden är Ingvar Kamprad 89 år gammal och han inte håller på med sin historia. Kanske därför IKEA museet fick ett blygsamt ställe, i källaren hos “IKEA-tillsammans”; utbildningsinstitutet för marknadschefer och formgivare i Älmhult. Utställningen “IKEA genom tiderna” består av några rum, inredat efter olika tidsperioder och tillhörende trender.

Jag känner igen ett bord av furu, vi hämtade i 70-talet,  från första IKEA-filialen i Sliedrecht. Vi åkte dit, ganska glada och upphetsade, med vårt Daf 66. Och där står stolen från föräldrars sovrummet, som fortfarande tas fram på födelsedagar. I vitt, ljust 90-talsrummet ser jag direkt det -oförstörbart- set plastmuggar, formgiven i fuchsiarosa, giftgrön, neongul och koboltblå. Så här skrikande att livet för barn  skulle vara ett kalas varje dag. Jag får inte glömma nämna Klippan-banken och Billy-bokhyllan, som hittills överlevar många dekader. Och slutligen ligger där mörkblå mattan med kontinentersbild som, efter en karriär inomhus, blaskig och nedsliten, ytterligare blev använd som lekmatta utomhus.

Släntrande från rum till rum ser jag, med ett leende på ansiktet, halva mitt liv gå förbi. Den som orkar den typ melankoli skulle se utställningen. Numera i pretentionslösa gamla källaren eller nästa året, i nyanlagda IKEA-museet.

Mer om museet och utställning: http://www.ikea.com/ms/sv_SE/museum/ikea-genom-tiderna.html

Site med historier om Billy en Klippan: http://billy-klippan.com/

“IKEA the Book”: http://www.ikea.com/be/nl/catalog/products/90232802/